Η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής (ΕΠΖ) συστήνεται σε δήμους άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) κατοίκων, είναι αποφασιστικό και εισηγητικό όργανο άσκησης των αρμοδιοτήτων του δήμου σχετικά με την ποιότητα ζωής, τη χωροταξία, την πολεοδομία και την προστασία του περιβάλλοντος. 
Κατά την άσκηση των σχετικών αρμοδιοτήτων της λαμβάνει ειδική μέριμνα για τον σχεδιασμό δράσεων που αποβλέπουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και εν γένει την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες.

Ειδικότερα:
α. Αποφασίζει, με την επιφύλαξη του άρθρου 83, για:
αα) τη χορήγηση προέγκρισης ίδρυσης καταστημάτων και επιχειρήσεων μετά από προέλεγχο του σχετικού αιτήματος του ενδιαφερομένου,
αβ) την ανάκληση ή την οριστική αφαίρεση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας των καταστημάτων επιχειρήσεων και λοιπών εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων αρμοδιότητας του Δήμου,
αγ) τη χορήγηση ή ανάκληση της άδειας παράτασης λειτουργίας μουσικής. 
Η σχετική απόφαση λαμβάνεται μέσα σε είκοσι (20) ημέρες αφότου περιέλθουν στην επιτροπή όλα τα νόμιμα δικαιολογητικά και στοιχεία,
αδ) τη χορήγηση, ύστερα από γνώμη του προέδρου της οικείας δημοτικής κοινότητας, θέσεων στάθμευσης στους δικαιούχους κατοίκους, με βάση την κείμενη νομοθεσία και τις κανονιστικές αποφάσεις του Δήμου ή με βάση ισχύον σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης, καθώς και την ανάκληση ή την τροποποίηση της χορήγησης αυτών,

Επισημαίνεται ότι η αρμοδιότητα για χορήγηση προέγκρισης ίδρυσης
καταστημάτων και επιχειρήσεων καθώς και η αρμοδιότητα για τη χορήγηση της άδειας μουσικής περιλαμβάνονται μεταξύ των αποφασιστικών αρμοδιοτήτων των συμβουλίων δημοτικής κοινότητας, όταν πρόκειται για κατάστημα ή επιχείρηση που βρίσκεται εντός της χωρικής αρμοδιότητας της δημοτικής κοινότητας. Για την ανάκληση της άδειας μουσικής, σε κάθε περίπτωση, η αρμοδιότητα ανήκει στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, ανεξάρτητα από το όργανο που τη χορήγησε.

β. Εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο:
βα. θέματα καθορισμού χρήσεων γης, 
ββ. τα θέματα εφαρμογής των σχεδίων πολεοδομικού (ρυθμιστικού)
επιπέδου, ανάπλασης περιοχών, πολεοδομικών επεμβάσεων,
χρηματοδότησης προγραμμάτων ανάπλασης, ανασυγκρότησης
υποβαθμισμένων περιοχών, πολεοδομικής αναμόρφωσης προβληματικών περιοχών, αποζημίωσης ρυμοτομούμενων, πολεοδομικών ρυθμίσεων, εισφοράς σε γη ή σε χρήμα, περιοχών ιδιωτικής πολεοδόμησης, και έγκρισης πολεοδομικών μελετών,
βγ. τη λήψη αποφάσεων για θέματα προστασίας του περιβάλλοντος,
βδ. τη λήψη αποφάσεων για θέματα χωροθέτησης κοιμητηρίων, κατά τις
προβλέψεις του ν. 2508/1997 (Α΄ 124) (ήδη Ν.4447/16 (ΦΕΚ 241/23.12.2016 τεύχος Α'), και κέντρων αποτέφρωσης νεκρών, καθώς και όλων των σχετικών με το αντικείμενο αρμοδιοτήτων,
βε. το σχέδιο κανονιστικών αποφάσεων των άρθρων 79 και 82 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων,
βστ. τη διατύπωση γνώμης κατά την υποπερ. 2.3 της παρ. Α΄ του άρθρου 3 του ν. 4258/2014 (Α΄ 94),
βζ. την έναρξη της διαδικασίας εκπόνησης Τοπικού Χωρικού Σχεδίου (ΤΧΣ) και Ειδικού Χωρικού Σχεδίου (ΕΧΣ) και
βη. περί της τύχης των ενστάσεων που αφορούν αναθεωρήσεις, τροποποιήσεις σχεδίου πόλης και κάθε άλλη μορφή ρύθμισης του χώρου,
βθ. ζητήματα διαφάνειας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. (άρθρο 73 παρ.1Β
Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 94 του Ν. 4685/20 και αντικαταστάθηκε εκ νέου από την παρ.3 του άρθρου 40 του Ν.4735/20)

Συνεπώς, για να είναι έγκυρες οι αποφάσεις που λαμβάνει το δημοτικό συμβούλιο για τα προαναφερόμενα θέματα, πρέπει να έχει προηγηθεί σχετική, γραπτή, εισήγηση από την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής προς το δημοτικό συμβούλιο. Στην εισήγηση, εφόσον δεν είναι ομόφωνη, αναγράφονται και οι απόψεις των μελών που μειοψήφησαν.  (ΥΠ.ΕΣ.Α.&Η.Δ. εγκ. 59/74896/30.12.2010)

γ. Καταρτίζει τον κανονισμό λειτουργίας της. (άρθρο 73 παρ.1γ Ν.3852/2010, όπως προστέθηκε από το άρθρο 100 του Ν.4876/21)

Οι αποφάσεις που αφορούν την κυκλοφορία λαμβάνονται από την επιτροπή ποιότητας ζωής του δήμου και υποβάλλονται για έγκριση και εκτελούνται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 52 του ν. 2696/1999 (Α' 57). (παρ.2 άρθρο 82 Ν.3463/06, όπως αντικαταστάθηκε με την περίπτ.α' της παρ.13 του άρθρου 5 του Ν.4623/19)

Το ΤΣΔΑ εγκρίνεται με απόφαση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής του Ο.Τ.Α. α’ βαθμού, μετά από παροχή γνώμης του οικείου ΦοΔΣΑ μέσα σε
έναν (1) μήνα από την αποστολή του σχετικού ερωτήματος. Στους Ο.Τ.Α. α’ βαθμού για τους οποίους δεν προβλέπεται Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, το ΤΣΔΑ εγκρίνεται από το οικείο δημοτικό συμβούλιο. Εφόσον ο ΦοΔΣΑ δεν παρέχει γνώμη εντός της προαναφερόμενης προθεσμίας, το ΤΣΔΑ εγκρίνεται σύμφωνα με τα παραπάνω και υποβάλλεται από τον Ο.Τ.Α. α’ βαθμού στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στη βάση τυποποιημένης ηλεκτρονικής φόρμας, στην οικεία
περιφέρεια και στον οικείο ΦοΔΣΑ, κατά την έννοια της παρ. 4 του άρθρου 104 και του άρθρου 211 του ν. 3852/2010 (Α’ 87). Το ΤΣΔΑ είναι πενταετούς διάρκειας, επικαιροποιείται ετησίως και υποβάλλεται έως τις 31 Μαρτίου κάθε έτους στο ΗΜΑ, καθώς και στον οικείο ΦοΔΣΑ. (άρθρο 56 παρ.2 Ν.4819/21)

Η επιτροπή ποιότητας ζωής συντάσσει ετήσια έκθεση πεπραγμένων στους τομείς αρμοδιότητάς της, η οποία συζητείται και εγκρίνεται από το δημοτικό συμβούλιο. (άρθρο 73 παρ.2 Ν.3852/2010)

Όπου σε διατάξεις νόμων, προεδρικών διαταγμάτων και λοιπών κανονιστικών πράξεων, ορίζεται ως αρμόδιο όργανο το δημοτικό συμβούλιο σχετικά με αρμοδιότητες, οι οποίες με τον Ν.4623/19 έχουν μεταβιβαστεί στην οικονομική επιτροπή ή στην επιτροπή ποιότητας ζωής, εφεξής αρμόδια όργανα για τη λήψη απόφασης ή έγκρισης θα είναι η οικονομική επιτροπή ή η επιτροπή
ποιότητας ζωής. (παρ.18 άρθρο 5 Ν.4623/19)